Thế giới công nghệ mà chúng ta biết đang ở trong một trạng thái biến đổi không ngừng. Những gì từng là đỉnh cao của sự đổi mới, là công cụ không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, lại có thể nhanh chóng trở thành những món đồ lỗi thời, chỉ còn giá trị hoài niệm. Tốc độ phát triển vũ bão của trí tuệ nhân tạo, kết nối mạng, và các công nghệ tích hợp đang tạo ra một làn sóng đào thải mạnh mẽ, đẩy lùi nhiều thiết bị quen thuộc vào quá khứ. Đây là sự khởi đầu của một kỷ nguyên mới, nơi công nghệ trở nên thông minh hơn, tiện lợi hơn và hòa nhập sâu sắc hơn vào cuộc sống của chúng ta. Hãy cùng nhìn về tương lai để nhận diện những vật dụng có thể sẽ sớm vắng bóng.

Đĩa quang và máy nghe nhạc rời

Làn sóng thay đổi đầu tiên đã và đang cuốn trôi các phương tiện lưu trữ và phát nội dung vật lý. Những chiếc đĩa CD, DVD và Blu-ray, từng là kho tàng âm nhạc, phim ảnh và phần mềm, giờ đây gần như đã trở thành di vật. Sự lên ngôi của các dịch vụ streaming trực tuyến như Netflix hay Spotify, kết hợp với khả năng lưu trữ khổng lồ trên nền tảng đám mây, đã mang lại sự tiện lợi vượt trội. Người dùng có thể truy cập vào một thư viện nội dung gần như vô tận mọi lúc, mọi nơi mà không cần đến những chiếc đĩa dễ trầy xước hay các đầu đọc cồng kềnh. Song song đó, máy nghe nhạc MP3 chuyên dụng, một biểu tượng của thế hệ trước, cũng đã bị chính chiếc điện thoại thông minh đa năng thay thế. Smartphone không chỉ lưu trữ và phát nhạc mà còn kết nối trực tuyến, cung cấp vô vàn lựa chọn giải trí âm thanh khác, khiến việc mang theo một thiết bị nghe nhạc riêng biệt trở nên không còn cần thiết.

Thiết bị định vị GPS và máy ảnh du lịch

Xu hướng hội tụ công nghệ cũng đang đặt dấu chấm hết cho nhiều thiết bị đơn chức năng khác. Máy định vị GPS chuyên dụng từng là người bạn đồng hành không thể thiếu trên những chặng đường xa lạ, nhưng giờ đây, các ứng dụng bản đồ trên điện thoại thông minh như Google Maps hay Waze đã làm tốt hơn thế rất nhiều. Chúng cung cấp dữ liệu giao thông thời gian thực, gợi ý lộ trình linh hoạt, tìm kiếm địa điểm và tích hợp điều khiển giọng nói, biến thiết bị GPS rời thành một món đồ thừa thãi. Tương tự, máy ảnh kỹ thuật số du lịch nhỏ gọn (point-and-shoot) cũng đang dần mất đi chỗ đứng trước sự tiến bộ vượt bậc của camera trên smartphone. Với nhiều ống kính, cảm biến lớn, thuật toán xử lý ảnh AI tinh vi và khả năng quay video chất lượng cao, điện thoại ngày nay đã đáp ứng, thậm chí vượt qua nhu cầu chụp ảnh thông thường của đại đa số người dùng, đồng thời mang lại sự tiện lợi tức thì trong việc chia sẻ.

Điều khiển từ xa cho từng thiết bị

Cách chúng ta tương tác với các thiết bị điện tử cũng đang trải qua một cuộc cách mạng. Những chiếc điều khiển từ xa (remote) riêng biệt cho từng thiết bị như TV, điều hòa, quạt… sẽ sớm chỉ còn là quá khứ phiền phức. Thay vào đó, việc điều khiển thông qua giọng nói với các trợ lý ảo như Google Assistant, Alexa, Siri, hoặc qua các ứng dụng tập trung trên smartphone đang trở nên phổ biến. Hệ thống nhà thông minh còn cho phép tự động hóa các tác vụ dựa trên ngữ cảnh hoặc lịch trình cài đặt sẵn. Xa hơn nữa, ngay cả bàn phím và chuột vật lý, những công cụ nhập liệu cơ bản suốt nhiều thập kỷ, cũng đối mặt với tương lai bị thách thức bởi các giao diện tự nhiên hơn như điều khiển bằng cử chỉ, theo dõi ánh mắt, và đặc biệt là tiềm năng của giao diện não-máy tính (BCI) cho phép điều khiển thiết bị bằng ý nghĩ.

Chìa khóa vật lý và ví tiền truyền thống

Những vật dụng mang tính biểu tượng cho sự sở hữu và định danh vật lý cũng đang dần được số hóa. Chùm chìa khóa kim loại leng keng sẽ nhường chỗ cho khóa cửa thông minh, có thể mở bằng điện thoại, vân tay, khuôn mặt hoặc mã số. Công nghệ tương tự cũng được áp dụng cho xe hơi, loại bỏ chìa khóa vật lý truyền thống. Chiếc ví tiền dày cộm với tiền mặt và hàng loạt thẻ nhựa cũng đang trên đà biến mất. Thanh toán di động qua điện thoại hoặc đồng hồ thông minh, cùng với các ví điện tử, đang trở thành phương thức chi tiêu chủ đạo nhờ sự tiện lợi và nhanh chóng. Thậm chí, các loại giấy tờ tùy thân quan trọng như căn cước công dân, bằng lái xe cũng đang được số hóa và tích hợp vào danh tính số của mỗi người, tập trung quản lý trên smartphone.

Màn hình hiển thị vật lý truyền thống

Ngay cả khái niệm về “màn hình” cũng đang được định nghĩa lại. Mặc dù màn hình TV, máy tính hay điện thoại vật lý sẽ không biến mất hoàn toàn ngay lập tức, chúng sẽ phải cạnh tranh với các hình thức hiển thị mới lạ và tích hợp hơn. Kính thực tế tăng cường (AR) và kính áp tròng thông minh hứa hẹn chiếu thông tin trực tiếp lên tầm nhìn, hòa trộn thế giới số vào môi trường thực một cách liền mạch. Công nghệ chiếu hình ảnh ba chiều (hologram) hay chiếu trực tiếp lên võng mạc cũng mở ra những khả năng hiển thị độc đáo. Ngay cả chiếc gương soi đơn thuần cũng có thể được thay thế bằng gương thông minh, vừa phản chiếu hình ảnh, vừa hiển thị thông tin thời tiết, tin tức, phân tích sức khỏe da hay hỗ trợ thử quần áo ảo.

Cáp sạc và cổng kết nối

Sự phiền toái của dây nhợ và các chuẩn kết nối riêng biệt cũng sẽ dần lùi vào dĩ vãng. Chuẩn USB-C đang nỗ lực thống nhất thế giới cổng sạc, nhưng tương lai thực sự nằm ở công nghệ sạc không dây hoàn toàn – không chỉ là đế sạc, mà là khả năng sạc không dây tầm xa, nơi các thiết bị tự động nạp năng lượng trong một không gian nhất định. Thẻ SIM vật lý cũng đang bị thay thế nhanh chóng bởi eSIM (SIM điện tử) và iSIM (SIM tích hợp trực tiếp vào chip xử lý), giúp thiết bị nhỏ gọn hơn và linh hoạt hơn trong việc chuyển đổi nhà mạng. Kết nối Internet cũng sẽ trở nên liền mạch hơn với các thế hệ mạng di động tiên tiến và công nghệ mạng lưới (mesh) thông minh, có thể làm giảm sự phụ thuộc vào các bộ định tuyến Wi-Fi riêng lẻ.

Xe hơi cần người lái, máy in cá nhân và vé vật lý

Cuối cùng, sự trỗi dậy của tự động hóa và trí tuệ nhân tạo đang làm thay đổi vai trò của con người và khiến một số thiết bị trở nên không còn cần thiết. Khi xe tự hành hoàn toàn đạt đến độ tin cậy, vô lăng và bàn đạp sẽ trở thành những chi tiết thừa, giải phóng không gian nội thất xe cho các mục đích khác. Máy in cá nhân sẽ ngày càng ít được sử dụng khi tài liệu số và chữ ký điện tử trở thành tiêu chuẩn. Tại các cửa hàng, công nghệ thanh toán tự động có thể loại bỏ hoàn toàn quầy thu ngân và máy tính tiền truyền thống, cho phép khách hàng chỉ việc lấy hàng và rời đi.

***

Nhìn chung, sự “nghỉ hưu” của các thiết bị quen thuộc không đồng nghĩa với sự mất mát, mà chính là sự dọn đường cần thiết cho những cải tiến vượt trội hơn. Công nghệ đang hướng tới một tương lai thông minh hơn, tự động hơn, tích hợp sâu sắc và trở nên gần như “vô hình” trong cuộc sống hàng ngày. Việc nhận thức và chuẩn bị cho những thay đổi này sẽ giúp chúng ta không chỉ thích ứng mà còn tận hưởng những lợi ích mà kỷ nguyên công nghệ mới mang lại, dù đôi khi vẫn còn đó một chút hoài niệm về những vật dụng đã từng gắn bó.

Nguyễn Anh Trung