Nếu có một vị thần xuất hiện và hỏi tôi của tuổi hai mươi rằng: “Điều quý giá nhất trên đời của ngươi là gì?”, có lẽ tôi sẽ không ngần ngại mà hét lên: “Là khát vọng, là đỉnh cao danh vọng, là sự tự do được đi đến bất cứ đâu tôi muốn”. Khi ấy, điều quý giá nằm ở những thứ tôi chưa có. Chúng lấp lánh ở phía chân trời, thúc giục tôi chạy mải miết, bỏ lại sau lưng những bữa cơm chiều và những cuộc gọi vội vã về nhà.

Nhưng rồi, cuộc đời – người thầy khắc nghiệt và chân thực nhất – đã dạy tôi một bài học khác. Không phải bằng những cuốn sách triết lý, mà bằng những mất mát, những vết xước và những đêm dài nằm nghe tiếng kim đồng hồ gõ nhịp vào thinh không.

Để rồi hôm nay, nếu được hỏi lại câu hỏi ấy, tôi sẽ trả lời một điều khác biệt. Điều quý giá nhất không phải là thứ ta nắm trong tay, mà là thứ ta cảm nhận được ngay lúc này.

1. Sự đánh tráo khái niệm của ngày mai

Chúng ta thường mắc kẹt trong một ảo tưởng vĩ đại mang tên “Ngày mai”. Chúng ta hy sinh sức khỏe hôm nay để mua sự an nhàn cho ngày mai. Chúng ta hoãn lại một cái ôm, một lời khen, một chuyến về thăm nhà vì nghĩ rằng thời gian là vô hạn. Nhưng thực tế, thời gian không phải là vô hạn, và “ngày mai” là một tờ séc chưa chắc đã rút được tiền.

Có một nghịch lý: Chúng ta mua chiếc giường đắt tiền nhất nhưng không mua được giấc ngủ ngon. Chúng ta có hàng nghìn bạn bè trên mạng xã hội nhưng lại thấy cô đơn cùng cực trong chính căn phòng của mình.

Và đau lòng hơn cả, là cách ta đối đãi với những người thân yêu nhất.

Chúng ta sẵn sàng bỏ tiền, bỏ công sức, lặn lội hàng trăm cây số trong mưa gió chỉ để gặp một người thầy hướng dẫn, mang theo đủ thứ quà cáp, cúi mình lắng nghe từng lời vàng ngọc chỉ để mong bài luận văn thạc sĩ được suôn sẻ, để con đường thăng tiến bớt đi vài phần chông gai. Ta gọi đó là sự “cầu tiến”, là sự “đầu tư cho tương lai”. Ta nhẫn nại, lễ phép và trân trọng những người ngoài xa lạ ấy vô cùng.

Thế nhưng, khi trở về nhà, đối diện với người chồng vẫn thầm lặng san sẻ gánh nặng áo cơm, hay nhìn vào mắt đứa con thơ đang mong ngóng mẹ cùng chơi một ván cờ, cùng đọc một trang sách, ta lại cau mày và tặng cho họ một cái xua tay lạnh lùng: “Đang bận lắm, để yên cho mẹ làm việc”.

Điều quý giá, vì thế, không nằm ở những đích đến xa xôi mà ta đang gồng mình chạy tới. Nó nằm ở năng lực dừng lại. Dừng lại để thấy mình đang “lãi” hay đang “lỗ” trong canh bạc cuộc đời này.

2. Vẻ đẹp của sự bình thường

Bạn có bao giờ để ý rằng, khi một biến cố lớn xảy ra – như ốm đau, chia ly – những điều ta khao khát nhất lại quay về những thứ tầm thường đến mức ta từng coi khinh? Lúc ấy, điều quý giá nhất không phải là chiếc túi hiệu hay chức danh giám đốc. Điều quý giá nhất chỉ đơn giản là được tự mình bước đi đôi chân trần trên cỏ, là được hít thở mà không cần máy móc, là được ăn một bát cháo mẹ nấu mà không thấy đắng ngắt trong miệng.

Tôi nhận ra, điều quý giá nhất chính là sự bình thường đang diễn ra mà ta quên mất việc phải biết ơn nó.

Đó là tiếng còi xe ồn ã ngoài kia – báo hiệu ta vẫn đang sống giữa dòng chảy cuộc đời. Đó là tiếng cằn nhằn của người thân – báo hiệu họ vẫn còn khỏe mạnh bên cạnh ta. Đó là cảm giác mệt nhoài sau giờ làm – báo hiệu ta vẫn có một công việc để cống hiến.

3. Món quà của sự kết nối

Trong thời đại kỹ thuật số, sự chú ý là đơn vị tiền tệ đắt đỏ nhất. Vì vậy, điều quý giá nhất bạn có thể trao cho ai đó không phải là tiền bạc, mà là thời gian và sự hiện diện không xao nhãng của bạn.

Khi bạn ngồi uống cà phê với một người bạn, và bạn úp điện thoại xuống mặt bàn, nhìn vào mắt họ và lắng nghe – đó là khoảnh khắc quý giá. Khi bạn chơi với con và tâm trí bạn không trôi dạt về những email công việc – đó là khoảnh khắc vĩnh cửu.

Điều quý giá nhất là khả năng kết nối linh hồn mình với một linh hồn khác, hoặc với chính thiên nhiên, mà không có rào cản của sự phán xét hay toan tính. Đó là cảm giác được thấu hiểu và được thuộc về.

4. Chấp nhận sự bất toàn

Cuối cùng, một góc nhìn mới mẻ hơn mà tôi muốn chia sẻ: Điều quý giá nhất chính là những vết sẹo và sự không hoàn hảo.

Tại sao ư? Vì nếu cuộc đời này bằng phẳng, chúng ta sẽ trượt đi như hòn bi trên mặt kính, không ma sát, không cảm giác. Chính những nỗi buồn đã qua làm nền cho niềm vui hiện tại tỏa sáng. Chính sự hữu hạn của kiếp người làm cho mỗi giây phút trở nên vô giá.

Người Nhật có nghệ thuật Kintsugi – dùng vàng để hàn gắn những mảnh gốm vỡ. Họ tin rằng vết vỡ không phải là điều cần che giấu, mà là một phần lịch sử của vật thể, làm cho nó đẹp hơn, quý hơn. Cuộc đời cũng vậy. Những vấp ngã, những sai lầm, những nỗi đau bạn từng chịu đựng – chúng là châu báu. Chúng tôi luyện nên con người sâu sắc, bao dung và vững chãi của bạn hôm nay.

Vậy, điều quý giá nhất trên đời là gì?

Nó không nằm ở quá khứ đã qua, vì đó là tro tàn. Nó không nằm ở tương lai chưa tới, vì đó là ảo ảnh.

Điều quý giá nhất là “Khoảnh khắc này”. Là hơi thở bạn đang hít vào. Là ánh sáng đang hắt lên màn hình bạn đang đọc. Là nhận thức rằng bạn vẫn đang tồn tại, có khả năng yêu thương, có khả năng đau đớn và có khả năng thay đổi.

Đừng đợi đến khi mất đi mới gọi tên là quý giá. Hãy trân trọng sự bình yên tẻ nhạt của ngày hôm nay, bởi biết đâu, đó lại là giấc mơ xa xỉ của ngày mai. Hãy sống như thể sự hiện diện của bạn là món quà tuyệt vời nhất mà vũ trụ này ban tặng. Vì thực sự, đúng là như vậy.

***

Ngay lúc này, hãy thử nhắm mắt lại trong 10 giây. Hãy nghĩ về 3 điều mà nếu ngày mai mất đi, cuộc sống của bạn sẽ sụp đổ hoặc trở nên vô nghĩa. Có thể đó là sức khỏe của cha mẹ, nụ cười của người chồng, người vợ của bạn, hay đơn giản là niềm đam mê với công việc hiện tại. Đó chính là kho báu của bạn. Hãy bảo vệ và chăm sóc nó ngay từ hôm nay, bằng tất cả sự dịu dàng mà bạn có.

Nguyễn Anh Trung